Mandaty za przekroczenie prędkości w UK – ile wynoszą w 2025 roku?

Przekroczenie prędkości to jedno z najczęstszych wykroczeń drogowych w Wielkiej Brytanii. Z roku na rok policja i sądy kładą coraz większy nacisk na bezpieczeństwo na drogach, a kierowcy powinni liczyć się z surowymi konsekwencjami. Mandaty mogą być dotkliwe nie tylko finansowo, ale również wiązać się z punktami karnymi, zakazem prowadzenia pojazdów czy wzrostem składki ubezpieczeniowej. W tym artykule omawiamy, jakie kary grożą kierowcom w 2025 roku w Anglii, Walii, Szkocji i Irlandii Północnej. Wyjaśniamy podstawy prawne, widełki grzywien, zasady naliczania punktów karnych, możliwości skorzystania z kursu uświadamiającego oraz najważniejsze procedury związane z otrzymaniem mandatu.

>> Sprawdź, ile możesz zaoszczędzić na ubezpieczeniu samochodu w Wielkiej Brytanii! <<

Podstawy prawne i różnice regionalne

W Wielkiej Brytanii przepisy dotyczące kar za przekroczenie prędkości opierają się na ustawie Road Traffic Regulation Act 1984 oraz wytycznych Sentencing Council.

• Anglia i Walia – przepisy i system punktów są jednolite, obowiązuje możliwość skierowania kierowcy na kurs zamiast punktów.
• Szkocja – kary są podobne, ale kursy uświadamiające nie są powszechnie stosowane.
• Irlandia Północna – system kar różni się w szczegółach, a sprawami zajmuje się PSNI (Police Service of Northern Ireland).

Warto pamiętać, że jeśli jeździsz po całym UK, możesz spotkać się z drobnymi różnicami w sposobie egzekwowania prawa.

Czy punkty z Anglii liczą się w Szkocji i Irlandii Północnej?
Tak, system punktowy działa w całym UK.

Ile wynosi mandat za przekroczenie prędkości w 2025 roku?

Najczęstsza kara to tzw. fixed penalty notice (FPN) – czyli mandat w wysokości £100 oraz 3 punkty karne. To podstawowa sankcja za niewielkie przekroczenia prędkości.

W przypadku poważniejszych wykroczeń sprawa trafia do sądu, a wysokość grzywny zależy od tzw. widełek (bandów) A–C oraz tygodniowego dochodu kierowcy:

• Band A (do 10–20 mph ponad limit) – 25–75% tygodniowego dochodu
• Band B (wyższe przekroczenia) – 75–125% dochodu
• Band C (poważne naruszenia, np. +30 mph i więcej) – 125–175% dochodu

Maksymalna grzywna wynosi:

• £1,000 na drogach zwykłych
• £2,500 na autostradach

Punkty karne i zakaz prowadzenia

Do mandatu często dochodzą punkty karne, które wpisywane są do prawa jazdy.

• Standardowo to 3–6 punktów za przekroczenie prędkości.
• Jeśli kierowca uzbiera 12 punktów w ciągu 3 lat, grozi mu automatyczny zakaz prowadzenia pojazdów na minimum 6 miesięcy.
• Jeśli prawo jazdy zostało uzyskane mniej niż 2 lata temu, już 6 punktów oznacza jego cofnięcie. W praktyce oznacza to konieczność ponownego zdawania egzaminów.
• W niektórych przypadkach sąd może wziąć pod uwagę tzw. „exceptional hardship” – czyli wyjątkowo trudną sytuację życiową kierowcy – i skrócić zakaz.

Jak punkty wpływają na ubezpieczenie samochodu?
Zarówno punkty, jak i sam udział w kursie mogą podnieść składkę. Firmy ubezpieczeniowe traktują to jako sygnał ryzyka.

Zakaz prowadzenia pojazdów dla kierowców przekraczających prędkość

Nie zawsze trzeba jednak dojść do 12 punktów, aby stracić prawo jazdy. Sąd może zdecydować o zakazie prowadzenia nawet przy mniejszej liczbie punktów, jeśli uzna, że wykroczenie było wyjątkowo poważne.

Najczęściej dotyczy to dużych przekroczeń prędkości – np. jazdy powyżej 100 mph (160 km/h) na autostradzie. W takiej sytuacji kara sądowa często obejmuje krótki zakaz, trwający od kilku dni do kilku tygodni, zamiast punktów karnych.

„Totting-up” – automatyczny zakaz po 12 punktach

W Wielkiej Brytanii obowiązuje zasada tzw. „totting-up”. Polega ona na tym, że jeśli kierowca uzbiera 12 punktów karnych w ciągu 3 lat, sąd automatycznie nakłada na niego zakaz prowadzenia pojazdów na co najmniej 6 miesięcy.

• Jeśli kierowca miał już wcześniej zakaz, kolejny może być dłuższy – nawet do 12 czy 24 miesięcy.
• Punkty nakłada się m.in. za przekroczenie prędkości, ale także za inne wykroczenia drogowe (jazda bez pasów, przejazd na czerwonym świetle, korzystanie z telefonu podczas jazdy).

„Exceptional hardship” – jak można uniknąć zakazu?

Kierowca, któremu grozi zakaz, może próbować przekonać sąd, że jego zastosowanie spowodowałoby tzw. „exceptional hardship” – czyli wyjątkowo trudną sytuację życiową.

Najczęstsze argumenty to:

• ryzyko utraty pracy i brak możliwości utrzymania rodziny,
• konieczność dowożenia chorego członka rodziny do lekarza,
• brak transportu publicznego w miejscu zamieszkania.

Sąd nie jest jednak zobowiązany do zaakceptowania takich argumentów – kierowca musi je udowodnić i odpowiedzieć na pytania sędziego. Jeśli jednak sąd uzna wyjątkowe trudności, może odstąpić od zakazu albo go skrócić.

Kurs uświadamiający (Speed Awareness Course)

W wielu przypadkach policja daje możliwość odbycia kursu zamiast przyjęcia punktów karnych.

• Kurs trwa zwykle ok. 3 godzin i może odbywać się stacjonarnie lub online.
• Koszt to ok. £90–100.
• Oferta kursu dotyczy tylko osób, które nie przekroczyły prędkości o więcej niż określony próg (zwykle 10% + 9 mph powyżej limitu) i nie brały udziału w kursie w ciągu ostatnich 3 lat.

Czy zawsze mogę wybrać kurs zamiast punktów?
Nie. Kurs oferowany jest tylko przy mniejszych przekroczeniach i raz na 3 lata.

Przykład progów, przy których możesz dostać propozycję kursu:

Tolerancja „10% + 2 mph” – prawda czy mit?

Często kierowcy mówią o zasadzie „10% + 2 mph”, według której policja nie karze drobnych przekroczeń. To jednak tylko wytyczna policji (NPCC), a nie prawo.

Oznacza to, że w teorii można otrzymać mandat nawet za 1 mph ponad limit. W praktyce większość sił policyjnych stosuje jednak ten margines błędu.

Procedura po wykroczeniu

1. W ciągu 14 dni od wykroczenia właściciel pojazdu otrzymuje NIP (Notice of Intended Prosecution).
2. Ma 28 dni na wskazanie kierowcy (formularz Section 172).
3. Po odesłaniu dokumentów może otrzymać:
   • Fixed Penalty Notice (mandat i punkty),
   • propozycję udziału w kursie,
   • wezwanie do sądu.

Ignorowanie wezwania lub niewskazanie kierowcy grozi dodatkową karą.

Przykłady kar w 2025 roku

• Kierowca zarabiający £600 tygodniowo, złapany na drodze 30 mph przy prędkości 45 mph (Band B): kara ok. £450 + 4 punkty.
• Na autostradzie 70 mph, kierowca jechał 105 mph (Band C): kara ok. £750–1,000 + 6 punktów lub zakaz prowadzenia.

Dlaczego warto jeździć przepisowo po brytyjskich drogach?

Mandaty za przekroczenie prędkości w Wielkiej Brytanii w 2025 roku są surowe i mogą poważnie uderzyć w portfel kierowcy. Minimalna kara to £100 i 3 punkty, ale przy poważnych wykroczeniach grzywna może sięgnąć £2,500, a dodatkowo grozi zakaz prowadzenia.

Nowi kierowcy muszą szczególnie uważać – już 6 punktów oznacza cofnięcie prawa jazdy. Warto pamiętać, że nie zawsze policja stosuje zasadę „10% + 2 mph”, dlatego najlepszym sposobem uniknięcia kłopotów jest po prostu przestrzeganie limitów prędkości.

Tym bardziej, że policyjne kontrole drogowe są częste, a sieć fotoradarów, zarówno mobilnych, jak i stacjonarnych, jest bardzo dobrze rozbudowana. Więcej informacji na temat obowiązujących przepisów, mandatach i karach dla kierowców w Wielkiej Brytanii można znaleźć na oficjalnej stronie rządowej pod adresem gov.uk/speeding-penalties.

Mariusz Gocławski

Doświadczony dziennikarz, współpracownik kilku redakcji portali polonijnych, mieszkaniec Wielkiej Brytanii. Obserwator brytyjskiej gospodarki i życia codziennego na emigracji. Osobiście uczestniczy w wydarzeniach polonijnych organizowanych na Wyspach Brytyjskich, a na łamach portalu TaniaBrytania.uk chętnie opisuje własne doświadczenia. Jego misją jest dostarczanie rzetelnych informacji ułatwiających codzienne życie i oszczędzanie w UK, niosąc tym samym pomoc brytyjskiej Polonii.