Angielskie jednostki miary i wagi – system imperialny

Jednostki miary i wagi używane w Wielkiej Brytanii znacznie różnią się od tych spopularyzowanych w Polsce. Liczniki w samochodach wskazują prędkość w milach na godzinę. Mleko jest sprzedawane w opakowaniach, gdzie pojemność jest mierzona w pintach. Natomiast długość przedmiotów jest często określana w calach. Imperialny system miar i wag stosowany w UK może przysporzyć o ból głowy każdego, kto ma z nim do czynienia po raz pierwszy. W naszym dzisiejszym poradniku przedstawiamy podstawowe jednostki angielskiego systemu miar i wag w przeliczeniu na system metryczny.

Angielskie jednostki długości

• ziarno jęczmienia (ang. barleycorns) = 8,5 mm
• cal (inch) = 25,4 mm (cal międzynarodowy)
• stopa (foot) = 12 cali = 0,3048 m
• jard (yard) = 3 stopy = 0,9144 m
• pręt (pole/perch/rod) = 5,5 jarda = 5,0292 m
• łańcuch (chain) = 4 pręty = 20,1168 m
• furlong = 10 łańcuchów = 660 stóp = 201,168 m
• mila (mile) = 8 furlongów = 1609,344 m
• liga (league) = 3 mile = 4828,032 m

Angielskie jednostki powierzchni

• perch (żerdź) = 1 pręt kwadratowy = 272,25 stóp kwadratowych = 25,292 852 64 m²
• rood = 1 furlong x 1 pręt = 1210 jardów kwadratowych = 1 011,714 1056 m²
• akr = 1 furlong x 1 łańcuch = 4840 jardów kwadratowych = 4 046,856 4224 m²
• mila kwadratowa (square mile) = 2,589988110336 km²

Angielskie jednostki wagi

• gran (grain) = 64,79891 mg
• dram = 27 i 11/32 gran ≈ 1,77184519 g
• uncja (ounce) = 28,3495 g
• funt (pound) = 16 uncji = 256 dram = 7000 grains = 453,59237 g
• kamień (stone) = 14 funtów = 6,35 kg
• kwarta (quarter) = 2 kamienie = 28 funtów = 12,7 kg
• cetnar (hundredweight) = 4 kwarty = 112 funtów = 50,8 kg
• tona angielska (UK ton) = 1 US długa tona = 20 cetnarów = 2240 funtów = 1016 kg

Angielskie jednostki objętości

W przypadku jednostek objętości, w systemie anglosaskim rozróżniamy te dotyczące substancji płynnych/mokrych (wet) oraz suchych (dry).

a) substancje płynne/mokre (wet):

• uncja płynu (fluid ounce) = 28,413 ml (fl. oz. to bardzo często spotykane oznaczenie na butelkach z płynami)
• gill = 5 uncji płynu (fluid ounces)
• cup = 2 gill
• pinta (półkwarta) (pint) = 2 cup = 4 gill = 20 uncji płynu = 0,568261 litra
• brytyjska kwarta (UK quart) = 2 pinty = 40 uncji płynu
• galon (gallon) = 4 kwarty

b) substancje suche(dry):

• peck = 2 galony
• kenning = 2 pecks
• buszel (bushel) = 8 galonów = 4 peck = 2 kenning
• quarter = 8 buszli

Angielskie jednostki temperatury

Pomimo tego, że oficjalną jednostką temperatury w krajach anglosaskich są obecnie stopnie Celsjusza, to wielu mieszkańców zna również skalę Fahrenheita. Warto wiedzieć, w jaki sposób przeliczać stopnie Celsjusza na Fahrenheita.

0 stopni Celsjusza to 32 stopnie Fahrenheita

Znając temperaturę w stopniach Celsjusza, wystarczy pomnożyć ją przez ułamek 9/5 i do wyniku dodać 32. Dla przykładu 0 stopni Celsjusza to 32 stopnie Fahrenheita (0 x 9/5 + 32).

100 stopni Celsjusza to 212 stopnie Fahrenheita

Z kolei, jeśli znamy wartość w stopniach Fahrenheita, w celu poznania wartości w stopniach Celsjusza skorzystaj z następującego wzoru. Od wartości w stopniach Fahrenheita odejmij 32, a następnie wynik pomnóż przez ułamek 5/9. Dla przykładu: 100 stopni Celsjusza to 212 stopni Fahrenheita [5/9 x (212 – 32)].

Historia imperialnego systemu miar i wag

Anglosaski system imperialny miar i wag był rozwijany przez setki lat. Jego wprowadzenie miało ułatwić wymianę handlową pomiędzy krajami wchodzącymi w skład całego imperium brytyjskiego. Wszystkie jednostki wywodzą się z tych stosowanych w Anglii przez stulecia.

Za podstawową jednostkę długości uważa się jard (ang. yard). Dziś mało kto pamięta, że jard odpowiada odległości od… czubka nosa króla Henryka I do końca jego wyprostowanego kciuka. Jest to fakt opisany w królewskim dekrecie z XII wieku.

Z kolei podstawową jednostką masy w Wielkiej Brytanii jest funt. Jego ciężar został zdefiniowany w XIX wieku jako masa wzorca “Imperial Standard Pound”. W przypadku pojemności podstawowa jednostka to galon. Niegdyś galon miał inną pojemność w zależności od płynu (np. galon piwny, winny). W XIX jego pojemność również usystematyzowano, tworząc jednostkę galona angielskiego.

W znacznej większości jednostki pochodne (mniejsze i większe) od podstawowych, mają matematyczne podłoże przeliczeniowe.

Kropka zamiast przecinka w liczbach

Warto wspomnieć o jeszcze jednej różnicy pomiędzy imperialnym a metrycznym system miar i wag. Anglosasi do rozdzielania miejsc dziesiętnych używają kropki zamiast przecinka. Sam przecinek jest z kolei stosowany do rozdzielania wielokrotności tysiąca w liczbach. W ten sposób milion w systemie anglosaskim zapisujemy jako 1,000,000.00. Warto wspomnieć o symbolach walut – są one stawiane przed liczbami (np. $1000).

Angielskie jednostki miary

W naszym poradniku przygotowaliśmy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania odnośnie do angielskich jednostek miar. Znajomość brytyjskiego systemu miar i wag może być przydatna zarówno w pracy, jak i podczas życia codziennego na Wyspach Brytyjskich. Przeliczniki długości wykorzystasz, m.in. wybierając odpowiednie rozmiary ubrań w UK. Pojemność może być przydatna podczas zakupów wielu artykułów spożywczych (np. mleka, które jest sprzedawane w pintach). Przelicznik mili na kilometry to podstawa podczas jazdy samochodem. Mamy nadzieję, że nasz poradnik ułatwi życie w Wielkiej Brytanii.

Źródło: Wikipedia / Britannica