Wszystkie czasy w języku angielskim – tabela, przykłady, użycie

Nauka czasów w języku angielskim to jeden z najważniejszych etapów na drodze do płynności. Dla wielu osób to właśnie czasy — ich liczba, budowa i zastosowanie — wydają się najbardziej skomplikowaną częścią gramatyki. W rzeczywistości jednak, gdy zrozumiesz logikę ich podziału i nauczysz się rozpoznawać wzorce, opanowanie wszystkich czasów stanie się znacznie prostsze.

W języku angielskim istnieje 12 głównych czasów gramatycznych, które dzielą się według trzech ram czasowych (teraźniejszość, przeszłość, przyszłość) oraz czterech aspektów (Simple, Continuous, Perfect, Perfect Continuous). Każdy z nich ma swoją charakterystyczną budowę i zastosowanie, ale wszystkie tworzą spójny system.

W tym artykule poznasz wszystkie czasy w języku angielskim — od najprostszych po bardziej złożone — z opisami, przykładami i praktycznymi wskazówkami, które pomogą Ci w codziennym użyciu języka.

Ile jest czasów w języku angielskim?

W angielskim tradycyjnie wyróżnia się 12 głównych czasów gramatycznych — trzy ramy czasowe (teraźniejszość, przeszłość, przyszłość) × cztery aspekty (simple, continuous, perfect, perfect continuous). Czasem do listy dodaje się jeszcze konstrukcje modalne i inne formy (np. used to, going to, future in the past), które niektórzy traktują jak dodatkowe “czasy”.

Jakie są czasy w języku angielskim?

Oto lista 12 podstawowych czasów:

Czasy teraźniejsze

• Present Simple
• Present Continuous
• Present Perfect
• Present Perfect Continuous

Czasy przeszłe

• Past Simple
• Past Continuous
• Past Perfect
• Past Perfect Continuous

Czasy przyszłe

• Future Simple (will)
• Future Continuous
• Future Perfect
• Future Perfect Continuous

Tabela wszystkich czasów w języku angielskim

Czasy teraźniejsze

Czasy teraźniejsze używamy, gdy mówimy o faktach, nawykach, czynnościach trwających teraz, doświadczeniach życiowych, wynikach przeszłych mających skutek teraz itp. W angielskim aspekt (simple/continuous/perfect/continuous perfect) decyduje o tym, czy mówimy o stanie, czynności trwającej, zakończonym doświadczeniu czy o ciągłości.

Present Simple

Present Simple jest używany do opisywania nawyków, stałych faktów, ogólnych prawd, rutyn oraz rozkładów jazdy i instrukcji.

Budowa:

• Twierdząco: Subject + base verb (s/es dla he/she/it)
  • I work. / He works.
• Przeczenie: do/does + not + base verb
  • I do not (don’t) work. / He does not (doesn’t) work.
• Pytanie: Do/Does + subject + base verb?
  • Do you work? / Does she work?

Kiedy używać:

• Nawyki: I get up at 7 a.m. — Wstaję o 7.
• Fakty naukowe: Water boils at 100°C. — Woda wrze w 100°C.
• Rozkłady: The train leaves at 6. — Pociąg odjeżdża o 6.
• Instrukcje / przepisy: First mix the flour. — Najpierw wymieszaj mąkę.

Present Continuous (Present Progressive)

Present Continous opisuje czynności dziejące się teraz, tymczasowe sytuacje oraz zaplanowane przyszłe wydarzenia (zwłaszcza krótkoterminowe).

Budowa:

• Twierdząco: Subject + am/is/are + verb-ing
  • I am working. / She is working.
• Przeczenie: am/is/are + not + verb-ing
  • I am not working.
• Pytanie: Am/Is/Are + subject + verb-ing?
  • Are they coming?

Kiedy używać:

• Akcja w toku: She is reading now. — Ona czyta teraz.
• Sytuacje tymczasowe: I’m living with my friend this month. — Mieszkam u przyjaciela w tym miesiącu.
• Zaplanowana przyszłość: I’m meeting Tom tomorrow. — Spotykam się z Tomem jutro.
• Denerwujące nawyki z always: He is always complaining. — On ciągle narzeka.

Present Perfect

Present Perfect łączy przeszłość z teraźniejszością — opisuje doświadczenia życiowe, wydarzenia zakończone, które mają skutek teraz, lub czynności, które zaczęły się w przeszłości i trwają do teraz (często z for/since).

Budowa:

• Twierdząco: Subject + have/has + past participle (III forma)
  • I have eaten. / She has finished.
• Przeczenie: have/has + not + past participle
  • I haven’t seen.
• Pytanie: Have/Has + subject + past participle?
  • Have you been?

Kiedy używać:

• Doświadczenia: I have visited Paris. — Byłem w Paryżu (kiedyś w życiu).
• Skutek teraz: She has lost her keys (so she can’t open the door). — Ona zgubiła klucze (i teraz nie może otworzyć drzwi).
• Czynność zaczęta w przeszłości i trwająca do teraz: I have lived here for five years. — Mieszkam tu od pięciu lat.

Present Perfect Continuous

Present Perfect Continuous podkreśla długość trwania czynności, która zaczęła się w przeszłości i trwa do teraz (lub właśnie się skończyła, z widocznymi skutkami).

Budowa:

• Twierdząco: Subject + have/has + been + verb-ing
  • I have been working. / She has been studying.
• Przeczenie: have/has + not + been + verb-ing
• Pytanie: Have/Has + subject + been + verb-ing?

Kiedy używać:

• Aby pokazać jak długo coś trwa: I have been reading the book for two hours. — Czytam tę książkę od dwóch godzin.
• Aby podkreślić efekt niedawnej czynności: You’re tired — have you been running? — Jesteś zmęczony — biegałeś?

Czasy przeszłe

Krótki opis ogólny: dotyczą zdarzeń, stanów i działań, które miały miejsce w przeszłości. Wybór aspektu pokazuje, czy czynność była pojedyncza, ciągła, uprzednia względem innej przeszłej czynności, czy trwała przez pewien czas przed innym punktem w przeszłości.

Past Simple

Past Simple opisuje zakończone czynności w konkretnym momencie przeszłości, często z wyraźnym określeniem czasu (yesterday, in 2010, last week).

Budowa:

• Twierdząco: Subject + past form (II forma)
  • I worked. / She went.
• Przeczenie: did + not + base verb
  • I didn’t go.
• Pytanie: Did + subject + base verb?
  • Did you see?

Kiedy używać:

• Zdarzenia zakończone: I visited London last year. — Odwiedziłem Londyn w zeszłym roku.
• Ciąg zdarzeń przeszłych: He woke up, had breakfast, and left. — Obudził się, zjadł śniadanie i wyszedł.

Past Continuous

Past Continuous opisuje czynność trwającą w określonym momencie przeszłości lub tło dla innego zdarzenia przeszłego.

Budowa:

• Twierdząco: Subject + was/were + verb-ing
  • I was working. / They were playing.
• Przeczenie: was/were + not + verb-ing
• Pytanie: Was/Were + subject + verb-ing?

Kiedy używać:

• Akcja w toku w przeszłości: At 8 p.m. I was watching TV. — O 20 oglądałem TV.
• Tło dla krótszej akcji w Past Simple: I was cooking when he arrived. — Gotowałem, kiedy on przyszedł.

Past Perfect

Past Perfect opisuje czynność wcześniejszą względem innej przeszłej czynności; często tłumaczy przyczynę lub kolejność zdarzeń.

Budowa:

• Twierdząco: Subject + had + past participle
  • I had eaten.
• Przeczenie: had + not + past participle
• Pytanie: Had + subject + past participle?

Kiedy używać:

• Kiedy mówimy o czymś, co było już zakończone przed innym wydarzeniem w przeszłości: She had left before I arrived. — Ona wyszła zanim przyjechałem.

Past Perfect Continuous

Past Perfect Continuous podkreśla ciągłość czynności, która trwała do pewnego momentu w przeszłości.

Budowa:

• Twierdząco: Subject + had + been + verb-ing
  • I had been working.
• Przeczenie / pytanie analogicznie.

Kiedy używać:

• Aby pokazać, jak długo coś trwało przed innym wydarzeniem: They had been waiting for an hour when the bus finally came. — Czekali godzinę, kiedy w końcu przyszedł autobus.

Czasy przyszłe

Czasy przyszłe opisują działania, plany, przewidywania i działania, które będą się odbywać w przyszłości. W angielskim jest kilka sposobów wyrażenia przyszłości — will, be going to, present continuous (plan) oraz czasy perfect/continuous dla przeszłego punktu odniesienia.

Future Simple

Future Simple, czyli will, używamy do przewidywań, obietnic, spontanicznych decyzji.

Budowa:

• Twierdząco: Subject + will + base verb
  • I will call you.
• Przeczenie: will + not + base verb (won’t)
• Pytanie: Will + subject + base verb?

Kiedy używać:

• Przewidywania bez dowodu: I think it will rain.
• Obietnice/wnioski: I’ll help you.
• Decyzje podejmowane w chwili mówienia: I’ll have the steak.

Future Continuous

Future Continuous opisuje czynność, która będzie trwała w określonym momencie w przyszłości; także używane do grzecznych pytań o plany.

Budowa:

• Subject + will + be + verb-ing
  • I will be working at 6 p.m.

Kiedy używać:

• Akcja w toku w przyszłości: This time next week I’ll be lying on the beach.
• Grzeczne pytanie: Will you be using the car tomorrow?

Future Perfect

Future Perfect mówi o czynności, która zostanie zakończona przed pewnym momentem w przyszłości.

Budowa:

• Subject + will + have + past participle
  • By then I will have finished.

Kiedy używać:

• Aby pokazać, że coś będzie już zrobione przed określonym czasem: By 2026 she will have graduated.

Future Perfect Continuous

Future Perfect Continous kładzie nacisk na długość trwania czynności, która zakończy się przed pewnym punktem w przyszłości.

Budowa:

• Subject + will + have + been + verb-ing
  • By July, I will have been working here for five years.

Kiedy używać:

• Kiedy chcemy podkreślić, jak długo coś będzie trwało do przyszłego momentu: By noon I will have been studying for six hours.

Jak zrozumieć podział czasów w języku angielskim?

Podział czasów angielskich łatwo zapamiętać zapamiętując następujące reguły:

• Czas (time): Present / Past / Future — określa kiedy.
• Aspekt (aspect): Simple / Continuous / Perfect / Perfect Continuous — określa jak czynność przebiega (pojedyncza, trwająca, zakończona z efektem teraz, trwająca przez czas aż do punktu).
• Łącząc czas i aspekt otrzymujemy 12 kombinacji: np. Past + Perfect = Past Perfect.

Praktyczne mogą okazać się również wskazówki:

• Jeśli opisujesz zwyczaj → najpewniej Simple.
• Jeśli coś dzieje się teraz → Continuous.
• Jeśli mówisz o doświadczeniu bez podania czasu → Present Perfect.
• Jeśli mówisz o czymś wcześniejszym względem innego wydarzenia przeszłego → Past Perfect.

Jak rozróżniać podobne czasy?

Kilka najczęściej mylonych par z krótką wskazówką:

• Present Simple vs Present Continuous
  • Simple = rutyna / stały fakt. Continuous = teraz, tymczasowo.
  • I work in London. vs I am working in London this month.
• Past Simple vs Present Perfect
  • Past Simple = konkretny moment w przeszłości (yesterday, in 2010).
  • Present Perfect = doświadczenie lub skutek teraz, bez określenia momentu.
  • I saw that movie yesterday. vs I have seen that movie.
• Will (Future Simple) vs be going to
  • Will = spontaniczne decyzje, obietnice, przewidywania.
  • Be going to = plany, przewidywania oparte na dowodach.
  • It’s going to rain (look at the clouds). vs I will call you (I decide now).
• Past Continuous vs Past Simple
  • Past continuous = tło, dłuższa czynność. Past simple = wydarzenie krótkie/przerwane.
  • I was cooking when he arrived. (gotowe tło + krótsze wydarzenie)

Dobre ćwiczenie: przy każdym nowym czasowniku podaj czasownik w 3 formach (infinitive, past simple, past participle) i zrób 2–3 przykłady zdań w różnych kontekstach.

Jak nauczyć się wszystkich czasów w języku angielskim?

Jest kilka sprawdzonych sposobów na nauczenie się wszystkich czasów w języku angielskich. Oto niektóre z nich:

1. Ucz się etapami: zacznij od Present Simple, Past Simple, Future Simple — potem dodaj continuous i perfect.
2. Konkretne przykłady: zapisz 5–10 zdań z każdym czasem o własnym życiu — to ułatwia zapamiętanie.
3. Fiszki z regułami i przykładami: wykorzystaj spaced repetition (np. Anki).
4. Ćwiczenia produkcyjne: pisz krótkie opisy dnia, historii, planów używając różnych czasów.
5. Słuchanie i czytanie: zwróć uwagę, jakie czasy są używane w kontekście.
6. Tablice i porównania: stwórz ściągę z formami i sygnałami czasowymi (yesterday, yet, for, since, already, when, while, etc.).
7. Kursy i aplikacje do nauki języka angielskiego: korzystaj z aplikacji do gramatyki, ale najważniejsze to praktyka mówienia i pisania.f
8. Czasowniki nieregularne: opanuj listę najważniejszych — bez tego Past Simple i Past Participle sprawiają problemy.

Czy w języku angielskim są jeszcze inne czasy / formy?

Tak — istnieje wiele konstrukcji, które nie są częścią 12 klasycznych czasów, ale zachowują funkcję czasową lub aspektową:

• Be going to + infinitive — plany i przewidywania.
• Used to — dawny nawyk / stan: I used to smoke.
• Would (w odniesieniu do zwyczaju w przeszłości): When we were kids, we would play outside for hours.
• Modalne formy w różnych czasach (can/could, may/might, should, must) — wyrażają możliwość, radę, konieczność.
• Future in the past (np. was going to, would) — mówią o przyszłości z perspektywy przeszłości.
• Różne konstrukcje wyrażające tryby warunkowe (first/second/third conditionals), które łączą różne czasy w zdaniach warunkowych.

Podsumowanie – które czasy są najważniejsze na początek?

Dla początkujących warto skupić się na:

1. Present Simple — nawyki, fakty.
2. Present Continuous — czynności trwające teraz.
3. Past Simple — opowiadanie o przeszłości.
4. Future Simple (will) + be going to — podstawowe wyrażanie przyszłości.
5. Present Perfect — doświadczenia życiowe i skutki teraz (drugorzędne, ale bardzo przydatne przy konwersacjach).

Następnie stopniowo dodawać: continuous w przeszłości i przyszłości, perfect forms (present/past/future) oraz perfect continuous. Znajomość czasów definiuje poniekąd ogólny poziom znajomości języka angielskiego.

Krótkie wskazówki na koniec

• Twórz własne przykłady odnoszące się do życia — lepiej się zapamiętują.
• Zwracaj uwagę na sygnały czasowe (yesterday, for, since, already, yet, while, when).
• Praktykuj mówienie — nawet krótkie monologi używające jednego czasu na raz.
• Powtarzaj regularnie i sprawdzaj błędy — najlepiej z korepetytorem lub wymianą językową.

Mariusz Gocławski

Doświadczony dziennikarz, współpracownik kilku redakcji portali polonijnych, mieszkaniec Wielkiej Brytanii. Obserwator brytyjskiej gospodarki i życia codziennego na emigracji. Osobiście uczestniczy w wydarzeniach polonijnych organizowanych na Wyspach Brytyjskich, a na łamach portalu TaniaBrytania.uk chętnie opisuje własne doświadczenia. Jego misją jest dostarczanie rzetelnych informacji ułatwiających codzienne życie i oszczędzanie w UK, niosąc tym samym pomoc brytyjskiej Polonii.